Çukobirlik´in tarihi tek partili döneme dayanıyor. Ekim 1940´da Tarım Satış kooperatifleri Yasası kapsamında Adana, Ceyhan, Tarsus Tarım Satış Kooperatiflerinin birlikte; bölgedeki pamuk üreticilerinin ürünlerini değerlendirmek, üreticiye destek olmak amacıyla kurulmuştur. 275 ortaktan oluşmaktadır?
Çukobirlik´in asıl amacı, piyasanın olumsuz koşullarına korumak, yapılanmayı üreticilerin çıkarları doğrultusunda örgütlemek?
Seksen öncesinde, büyüme yönünde gelişme sağlayan Çukobirlik, yalnız kuruluş aşamasında bulunan kentlerin değil komşu yerleşim yerlerinin üreticilerinin de korunması-desteklenmesi yönünde atılımlar yapıyor?
Pamuk alımı ile çırçır tesislerinin yer aldığı Çukobirlik Osmaniye, Hatay, Gaziantep, Urfa, Diyarbakır, Mersin, Adıyaman, Mardin illerini de kapsayacak biçimde genişliyor.
Pamuğu hammadde olarak düşündüğümüzde; Çukubirlik tesislerinde iplik, dokuma, boyama ile birlikte yağ çıkarılması sağlanıyordu. Binlerle çarpılan çalışanıyla, çalışanların eşleriyle-çocuklarıyla özdeşleşmiş bir kuruluş? Bir başka deyimle; Adana´nın ekonomisinde geniş yer tutan ana damarlarından biriydi?
Çukobirlik büyüyordu. Büyüdükçe Balkanlarda, Ortadoğu ülkelerinde entegre (=bütünleşmiş) tesisler oluşturuyordu. Adana-Mersin yolu üzerinde üç vardiya çalışan işçiler evlerine, Adana´ya, ülkemize kattıkları ekonomik değer gözden kaçmıyordu?
17 Haziran 2003 tarihli evrensel şu satırları yazıyor: Çukobirlik İdaresi tarafından açıklanan programa göre, 20 Haziran´da Boya-Basma, 4 Temmuz´da ise İplik-Dokuma bölümleri kapatılacak. Bunun arkasından da Yağ Fabrikaları ile Genel Müdürlüğün de kapısına mühür vurularak Çukobirlik´in tamamen kapatılması düşünülüyor?´
İlerleyen yıllarda hepsi oldu. Yazgısına terk edilen tesisler film platosuna dönüştü. Televizyon dizilerine konu oldu?
Adana-Mersin karayolu üzerinde her geçişimizde atıl durumdaki Çukobirlik tesislerinin, diğer yapıların, bulundukları alanın içler acısı durumunu yaşamak için, anlamak için, sorgulamak için, eksiği görebilmek için; ille de Adanalı olmak, ille de Adana milletvekili gerekmiyormuş!
Nasıl mı?
***
CHP Niğde Milletvekili Ömer Fethi Gürer´den gelen basın bültenlerini uzun süredir alıyorum, yenimuhalefet.com´dan dolayı. İçlerinde bölgesel bulduğum olduğunca, tüm yurdumuzu ilgilendiren ?karşı duruşa´ da zaman zaman tanık oldum.
Bunlardan birisi de, son günlerde Adana´da tüm basının ilgiyle üzerinde durduğu ?Çukobirlik´ konusu?
Çukobirlik, Adana´nın ilk göz ağrılarından, ilk topraktan başlayarak ?son´ kullanılacak duruma dek geçen evreyi en iyi yansıtan, yaşatan; üreticiye hem ekonomik kalkınma sağlayan, hem de üreticinin toplumsal bakışında belirleyici ?rol´ oynayan, toplumsallaşmasında basamak atlatan bir kuruluş olarak önemli yer oluşturmakta.
Adana için böylesine lokomotif, böylesine önem taşıyan bir konusu için Niğde Milletvekili Ömer Fethi Gürer´ce meclise taşıdığı önergesinde şu sözlere yer veriyor:
?Adana Çukobirlik iplik dokuma boya fabrikaları önemli istihdam merkezleriydi. Trilyonluk tesislerin makineleri satıldı. Oysa bölge için lokomotif görevi olan bir durumu vardı. Adana-Mersin arasında yer alan alanda bulunan bu tesisin durumu nedir? Çukobirlik yeniden yapılanma içinde midir?´
Önergeye yanıt veren Bilim Sanayi-Teknoloji Bakanı Faruk Özlü, Ömer Fethi Gürer´in sorusuna verdiği yanıtta, fabrikaların sezonluk olarak çalıştığından söz ederek ´söz konusu Birlikte yeniden yapılandırma çalışmaları sürmektedir´ diyor?
***
Burada ?ne´ Niğde Milletvekili Ömer Fethi Gürer´in verdiği önergenin içeriği, ne de Bakanın verdiği yanıt önemsediğim; Adana için böylesine önem taşıyan bir konunun Adana´nın politikacıları, sivil toplum kuruluşlarınca bu duyarlılığın gösterilmemiş olması?
Bu edilgenlik Adana´ya da, Adanalıya da çok zarar veriyor çünkü?
Portakal zamanı portakal üreticilerinin, karpuz zamanı karpuz üreticilerinin, buğday zamanı buğday üreticilerinin; yanlarına varılarak, iki çift söz edilerek, sorunları kınanarak, iktidar yerle-bir edilerek mi oluyor bu ?muhalefet´ yapma işi anlamaya çalışıyorum?
Şu an için aklıma geldi, doğaçlama benimki?
Bölgemizin tarihsel varsıllığı yönünden, birçok kenti kıskandıran Anavarza´yı bilirsiniz. Geçen yıllarda Anavarza´da bulunan bir bahçe içerisinde bulunan ?mozaik havuz´ yerinden söküldü, orada doğallığını yitiriyor gerekçesiyle. Adana´ya getirildi.
O havuzun şimdiki durumu, sökülen ?mozaik´ yarın, bir başka kentimizin milletvekilince meclise getirilirse şaşmamalı mıyım?
***
Çukobirlik´in bölgemize ?güç´ kattığı yıllardan bu yana, Adana´nın yitirdiği ekonomik varlıkların bugün matematiksel işlemi ne yapılıyor, ne de yapılmak isteniyor.
Ne oldu da Çokobirlik, ya da diğer Adana-Mersin, Adana-Ceyhan üzerinde tüten onlarca fabrika kapatıldı? O günler, mecliste bulunan Adana´nın Milletvekilleri ne yaptı, Adanalıyı nasıl savundu, ülkemizin ilk üç-dört ekonomik büyüklüğünden söz edilen kentleri arasında yer bulan Adana nasıl oldu da gerilere itelendi; neden?
Bölgemizin ?en´ yoksul iki kentinden biriyse Adana?
Bugüne değin gelen iktidarlarından muhalefet partilerine şu soruyu sormak gerekmiyor mu?
Adana için ne yapınız; anlatın bize?
