Ayça YAVUZ


ANNELER GÜNÜ TARİHÇESİ


Her yıl Mayıs ayının ikinci Pazar gününü ?Anneler Günü? olarak kutluyoruz. Bu yıl Anneler Günü 13 Mayıs´a denk geliyor.

Başımızın tacı meleklerimiz ;annelerimiz için adanan bu çok özel gün nasıl ortaya çıktı, dünya çapında  hangi ülkeler tarafından ,kaç yılından beri kutlanıyor sizlerle bu konuya dair anlamlı bir paylaşım yapmak istedim.

Anneler günü tarihçesinin kökeni oldukça eski zamanlara dayanmaktadır. Eski Yunan döneminde tanrı ve tanrıçaların annesi olarak kabul edilen Rhea ´nın onuruna ilkbahar festivalleri düzenlenirdi.Diğer yandan ise Antik Roma´nın  ana tanrıçası Kibele için de kutlamalar yapılırdı. Bu kutlamalar tarihte bilinen ilk Anneler Günü kutlamaları olarak kabul edildi..

Anneler Günü kendini 1600´lü yıllarda İngilizlerin "Mothering Sunday" (Anneler Pazarı) kutlamalarında gösterdi. İçinde bulundukları dönemde zor koşullar altında yaşayan ve çoğu zaman çalıştıkları yerlerde barınan İngilizler bu özel günde izinli sayılırlar ve tüm günlerini evlerinde anneleri ile geçirirlerdi. Hatta bu özel gün için ?Mothering Cake? (Anneler Pastası) adını verdikleri özel bir pasta bu kutlamayı daha da özel kılardı.

Modern anlamda Anneler Günü kutlamaları ise resmi olarak ilk defa  1872 yılında  ABD´de Şair ve kadın hakları savunucusu olan  Julia Ward Howe ?un, ?barışa adanmış  bir anneler günü´adı altında  kutlanması için uluslararası girişimleri oldu. Bu konuda amacına zorluklara rağmen ulaşan Bayan Howe, her yıl kendi şehri olan Boston´da ?Anneler Günü? olarak kutlanacağını  ilan etti. Bu durum tarihte ?Anneler Günü? kutlamaları için bir dönüm noktası olarak kabul edilir.

Anneler Günü´nün kurucusu Anna Jarvis´in annesi Ann Maria Reeves Jarvis´ti.1832-1905 yılları arasında kadınlar için önemli çalışmalar yapmış başarılı bir kadındı. ABD´nin Virginia eyaletinde öğretmenlik yapan Jarvis, Amerikan iç savaşı sırasında anneleri yaralılara bakmak için teşvik etti. Jarvis ?Anne Çalışma Günü?nün ilan edilmesi için çok fazla mücadele etti. Fakat  ömrü yetmeyen Jarvis´in 10 Mayıs 1905´te vefatının ardından kızı anma törenleri düzenlemeye başladı. Bu töreni ilk olarak 1908 yılında 407 çocuk ve annesinin katılımıyla gerçekleştirdi. Her çocuğa ve annesine kendi annesinin en sevdiği çiçek olan beyaz karanfil hediye etmişti. O günden sonra temizliği,asaleti,şefkati ve sabrı ifade eden beyaz karanfil anneler günün sembolü olarak kabul edildi.Sıra anneler gününü "milli bir gün" olarak kabul ettirmeye gelmişti. Jarvis, tarihte tek bir kişi tarafından gerçekleştirilen en başarılı mektup yazma kampanyası ile gazete patronlarından işadamlarına, devlet adamlarından din adamlarına kadar ulaşabildiği herkese bu fikrini iletti. Fikir o kadar çok ve çabuk kabul gördü ki, Senato onaylamadan çok önce, bir çok eyalet ve şehirde anneler günü kutlamaları gayri resmi olarak başlatılmıştı bile.Sonunda 8 Mayıs 1914´de Senato´nun onayı, Başkan Wilson´ın da imzası ile Mayıs´ın ikinci pazarı ´Anneler Günü´ olarak resmen ilan edildi. Çok kısa bir sürede diğer ülkelerde de kutlanılmaya başlandı. Bu güzel uğraşı onun kendi hayatını kurup çocuk sahibi olmasına engel olsa da annesinden yadigar bu çalışmayı hakkıyla tamamladığı için çok mutluydu fakat bu mutluluğu çok uzun sürmedi. 1920´lerde  daha çok dini nitelikte başlayan ve daha sonra yeryüzündeki evlatların annelerine duygu ve düşüncelerini gönlünce kağıda dökerek , onlara mektup yazarak  ve annelerin minnetle anılmasını istediği bugünün, amacının dışına çıkıp, üzerinden ticari çıkar sağlamaya kar ve kazanç elde etmeye çalıştıklarını görünce çok fazla hukuki mücadele verdi. Maalesef davaların hepsini kaybeden Jarvis, dünyadan elini eteğini çekti. Bütün gelirlerini hatta annesinden kalan evini bile kaybetti. Bütün dünya annelerinin en azından senede bir gün mutlu olmalarını sağlayan Anna Jarvis, mutsuz, yarı görmez ve yalnız bir şekilde 1948´de 84 yaşında vefat etti. 
Mezopotamya ve Anadolu uygarlıklarının binlerce yıl önce başlattığı bu anlamlı gelenek 20.yüzyılın başından itibaren  dünya çapında kutlanılmaya başlanılan bu değerli gün Türkiye´de ilk olarak Türk Kadınlar Birliği´nin yadsınamaz çabası neticesinde,1955 yılında bir kararname ile her yılın  Mayıs ayının ikinci Pazar gününde kutlanılmaya başlandı. İlk kutlama ise 5 Mayıs 1955 tarihinde gerçekleşti ve Nene Hatun (Tarihimizde ´93 Harbi´ adıyla geçen, Türk-Rus Savaş´ında Erzurum´un Aziziye Tabyası´nda adını tarihe kazandıran Türk kadını)  ?Yılın Annesi´ seçildi. Tam olarak bir yıl sonra bu kararnamenin diğer önemli bir anısı olarak Atatürk´ün annesi Zübeyde Hanımefendi´nin resminin olduğu bir hatıra pulu çıkarıldı ve  o yıl ?Yılın Annesi´ Zübeyde Hanımefendi olarak belirlendi.

Günümüzde hala Türkiye,Danimarka,Finlandiya,İtalya,Avustralya,Belçika,ABD,Avusturya,Brezilya,Bulgaristan,Çin,Tayvan,Çek Cumhuriyeti,Almanya,Japonya gibi birçok ülkede aynı tarihte kutlanılmasına rağmen  İngiltere´de ve diğer birçok ülkede Anneler Günü ulusça belirlenen değişik tarihlerde kutlanılmaktadır.

Annelerimiz hepimizin hayatında eşsiz benzersiz bir kimliğe sahip olduğu inkar edilemez. Öyle ki yeri asla doldurulamayan hayatlarımızın yaşam kaynağı olan annelerimiz sayesinde, kişilik yapılanması da dahil birçok gelişimimizin henüz anne karnında başladığını, annenin hem biyolojik hem fizyolojik çocuğun hayatında çok belirleyici olduğunu, anne ve çocuk arasında kurulan bağın kalitesinin çocuğun diğer tüm duygusal ilişkilerine zemin hazırladığını biliyoruz. Her ne kadar insan evladı hayatı boyunca çok fazla insan ilişkileri içinde bulunsa da şunu rahatlıkla söyleyebiliriz ki annemizin gözünde ne isek hayat boyu kendimizi o sanıyoruz. Anneler tüm dünya gelişimine en çok katkıda bulunan doğa üstü canlılardır; İnsanlara savaşarak öldürmektense, severek hayat vermeyi öğretecek, bir kadına nasıl davranılması gerektiğini gösterecek, daha iyi bir dünya için daha iyi bireyler olmamız bilincini aşılayacak olan yine en büyük öğretmenimiz olan annelerimizdir.Anneler.. Annelerimiz.. Bir çocuğu doğuran, bir aileyi yaşatan, bir toplumu yetiştiren emektar kadınlar..  Yeryüzünün en eşsiz meleklerinin ellerinden öpüp,saygıyla,sonsuz minnetle hepinizin?Anneler Günü?nü  kutluyorum.

?Dünyada öğretilen tüm bilgilerin hiçbiri, bize bir ananın bir bakışının, bir kelimesinin verdiği şeyi anlatamaz.?