Kargapazarı Çatışması tarihi düşmüş en önemli olaylardan biri. Kozan, Feke ve saimbeyli'nin düşman işgalinden kurtuluşunun da önemli olaylardan biri biridir Kargapazarı Çatışması. Haçin’e gönderilen silahların bertaraf edilmesi olayın ciddiyetini ortaya koyuyor. Kargapazarı Çatışması’nda Fransızların desteklediği Ermenileri püskürten ve silahlarına el koyan kahramanlarımızın isimleri Kargapazarı Meydanı'na yapılan anıta yazılmıştı. Dönemin MHP'li İl Genel Meclis Üyesi Emin Yüce'nin girişimleri ile Kargapazarı Meydanı'na Kargapazarı Çatışması’nda kahramanlık gösteren atalarımızın isimlerinin yazılması için girişimlerde bulunuldu. Tarihçi Araştırmacı Yazar Abdurrahman Kütük tarafından mermerleri ve kitabesi yaptırılan anıtın bakımsızlığı tarihe duyulan saygının ne derece kötü olduğunun göstergesi.
Tapan’a giderken Kargapazarı Meydanı'nda bulunan anıt üzerindeki kahramanlarımızın isimlerinin yazılı bulunduğu kitabedeki görüntü maalesef görenlerin içini sızlatıyor. O kahramanlar canları pahasına düşmanla savaşmış, bu toprakları bize bırakabilmek için gecelerini gündüzlerine takmışlardı. Bizler, onların isimlerinin yazılı olduğu kitabeye dahi sahip çıkamayacak kadar aciz durumdayız. Geçmişini bilmeyen bir millet geleceğinden medet umamaz. Tarih o kahramanları hiçbir zaman unutmayacak. Ancak, gelecek nesile bıraktıkları topraklar üzerinde yaşayan insanların tarihi sahip çıkmamalarını da tarih unutmayacak.
Kahramanlık göstererek Fransız destekli Ermenileri püskürten Haçin’e gönderilen yardımları engelleyen kahramanlarımızın isimlerinin yazıldığı kitabenin bir an önce yenilenmesi gerekiyor. Maliyeti kurumların birçok lüzumsuz şeye ödediği miktardan daha az olan bu anıta sahip çıkılması gerekiyor. Adana Valiliği, Kozan Kaymakamlığı, belediye ve ilgili diğer kurumların harekete geçerek Kargapazarı kahramanlarının isimlerinin bulunduğu anıtı restore etmeleri gerekiyor.
Kahramanlarımızın adına, şanına layık yeniden restore edilmesi beklenen anıtın çevresi de düzenlenmeli ve her yıl bu kahramanlar bu anıt başında anılmalı ve tarih gençlere ve gelecek nesillere o günkü zorluklarıyla anlatılmalı.
Kargapazarı Çatışması’nı birçok insan biliyordur. Bizder, o günleri yeniden hatırlatmak ve Kozan'ın, Feke'nin, Saimbeyli'nin kurtuluşunda kahramanlarımızın neler yaptığını tekrar hatırlatmak amacıyla Kargapazarı Çatışması’nı sizlere sunuyoruz.
Kargapazarı Çatışması
Karga Pazarı Çatışması Akçalıuşağı, Boztahta, Karahamzalı, Tokmaknaklı, Kuyubeli ve civar köylerden milis kuvvetlerce Fransizlarin Haçin Ermenilerine gönderdikleri takviye kuvvet ve mühimmata yapılan baskındır.
Fransızların, Haçin Ermenilerini takviye etmek lüzumunu duymaları üzerine güvendikleri adamlarından biri olduğuna inandıkları Feke Belediye Reisi Cezmi Bey`e başvurup Haçin`e gitmek için takip etmeleri gereken yolu sorarlar ve Cezmi Bey de, en uygun yolun Sırt yol denen taşlı gedikten geçen Eskimantaş, Karahamzalı, Akçalıuşağı ve Tapan üzerinden giden yol olduğunu bildirir.
Diğer taraftan Deli Hacı Ağa`ya da haber göndererek, Fransızların Haçin`e silah, cephane ve kuvvet göndereceklerini ve takip edecekleri yolun da, Taşlıgedik, Akçalıuşağı ve Tapan yolu olduğunu bildirir. Ona göre de tedbir alınmasını, Sıralif sırtına gözcü konulup buranın sürekli gözetlenmesini ister. Deli Hacı Ağa, adamlarına Sıralifte nöbet bekleterek Kozan`ı gözaltında bulundurdu.
Nihayet gözcüler kalabalık bir grubun Kozan`dan çıktığını haber verdiler. Kalabalık ilerledikçe gözcüler aynı yolu takiben geri çekilirler. Neticede sırt yola döndüklerini haber alan köylüler, silahlarını alarak da, daha önce pusu kurulmasına karar verilen Tokmanaklı-Akçalıuşağı arasındaki vadide yerlerini alırlar.
92 yüklü hayvan ve 92 silahlı Ermeninin önünden, 15 silahlı Ermeni Gönüllü Fedaileri Haçin yolunu takip etmektedir. Aşağı Tokmanaklı mezarlığı başında, yukarı Tokmanaklı`dan Köreken köyüne giden Karahasan kızı 13 yaşındaki Fatma`yı kafasını kesmek suretiyle öldürünce, bu canavarlık köylülerin sabrını haklı olarak tüketmişti. Kafile, Kargapazarı denilen yerde istirahate çekilirler. Silahlı köylüler tepelerde bunları gözetlemekle meşgul iken, çamlığın başında her şeyden habersiz kuş avlayan İboğlu`ndan Şahbaz Mehmet ile Karabucak köyünden İshak, Ermenilerin üç silahlı ve atlı gözcüsüne rastlarlar. Aralarında tartışma başlar. Sonuçta üç Ermeni öldürülür. Bu silah sesleri üzerine dağlardan ateşe başlanır. Neye uğradıklarını şaşıran Ermeniler, darma dağınık gelen silah seslerine mukabele ederler. Silah seslerini duyan köylüler silah alarak koşarlar. Bu durum çetelerin moralini yükseltir.
Bir saat zarfında Kargapazarı bölgesi bir harp sahnesini alır. Bu işte aktif görev alanlar şunlardır:
1. Bayatoğlu Ahmet Çavuş,
2. Karabucaklı Deli Hacı Ağa ve çete
3. Akçalıuşağı Köyünden Demirci İbrahim Ağa,
4. G Ali Ağa (Mümin Kulu) ve çetesinde bulunan Karahamzalı Köyünden Deli Ümmet, Çölloğ, Şahbaz Ali ve Mehmet Çavuş,
5. Kuyubelinden Kara Çocuk, Altıparmak,
6. Mehmet Hoca,
7. Mustafa Çavuş,
8. Kozan`dan Mustafa Efendizade Arif.
Akçalıuşağı, Boztahta, Karahamzalı, Tokmaknaklı, Kuyubeli ve civar köylerden ise isimleri belli olmayan kahramanlar sayesinde bu baskın zaferle sonuçlanmıştır.
Bu olayda yalnız Boztahta Köyü`nden Deli Hacı`nın oğlu Mehmet şehit düşmüştür. Ermeniler`in ise pek çoğu öldürülüp silahlarına el konulmuştur. Ermenilere rehberlik yapan hain Kazak Hasan ile birlikte birkaç Ermeni kaçmak suretiyle canlarını zor kurtarmışlardır.
Kargapazarı olayı, Bozat Gediği`nde olduğu gibi, alınan silah ve mühümmat Kozan`ın kurtuluşunda ve Feke ile Saimbeyli (Haçin) nin de alınmasında kullanıldığından çok faydalı olmuştur.
