Kozan, küresel iklim krizinin en acımasız yüzüyle karşı karşıya! Bir zamanlar bereket fışkıran topraklar kuruyor, can damarı Kozan Barajı alarm veriyor! Uzmanlar uyarıyor: Gelecek, kuraklık ve afetlerle dolu bir kabusa dönüşebilir! Dünya genelinde sıcaklıklar sanayi öncesi döneme göre 1.11°C arttı, deniz seviyesi yükselme hızı rekor kırdı! Türkiye'nin de içinde bulunduğu Akdeniz Havzası, küresel ortalamadan daha hızlı ısınıyor; her 1 derecelik küresel artışta, Akdeniz en az 1.5 derece daha ısınacak! Kozan, bu korkunç tablonun tam ortasında!
KOZAN BARAJI CAN ÇEKİŞİYOR: TARIM BİTİYOR, SUSUZLUK KAPIDA!
Kozan'ın can damarı Kozan Barajı, kuraklığın pençesinde can çekişiyor! 2020 sonunda %65 olan doluluk oranı, 2023 Ocak'ta %27'ye, 2024 Şubat'ta ise %28.24'e kadar düştü! Yöre halkı ve çiftçiler isyanda: "Baraj göletinin suyu yaklaşık 20 metre çekildi, kuruma tehdidiyle karşı karşıyayız!" Narenciye, zeytin ve tahıl üretimiyle ünlü Kozan'da, tarım alarm veriyor. Topraklar susuz, çiftçiler çaresiz! Türkiye genelinde son 7 yılda 146 milyon dekar tarım alanı afetlerden zarar gördü, sadece 2021'de 53 milyon dekar alan kuraklıktan etkilendi! Uzmanlar, su israfını önlemek için acilen damla sulama ve kapalı sulama sistemlerine geçilmesi gerektiğini haykırıyor!
AFETLER KOZAN'I VURUYOR: ŞEHİR GÖLE DÖNÜYOR, ÇATILAR UÇUYOR!
Ancak felaket sadece kuraklıkla sınırlı değil! Kozan, bir yandan kuraklıkla boğuşurken, diğer yandan ani ve şiddetli afetlerle sarsılıyor! 2023 Mayıs'ında yaşanan sel felaketinde kaldırımlar söküldü, araçlar sular altında kaldı, çok sayıda evi su bastı! Tavşantepe Mahallesi'ndeki köprü çökme tehlikesiyle trafiğe kapatıldı! 2019'da Kozan-Ceyhan karayolu sel suları altında kalmış, bazı evlerde mahsur kalan vatandaşlar botlarla kurtarılmak zorunda kalınmıştı! Daha geçen ay, 2025 Mayıs'ında kısa süreli sağanak ve fırtına, ilçe merkezini göle çevirdi, vatandaşlar paniğe kapıldı! 2021'de ise şiddetli rüzgar bir okulun çatısını uçurdu, çocuk parkı ve spor tesisleri yerle bir oldu! İklimin düzensizleştiği, felaketlerin kapıda olduğu artık apaçık ortada!
KORKUTAN PROJEKSİYONLAR: KOZAN'I BEKLEYEN KABUS!
Bilim insanları Kozan için daha da korkunç bir tablo çiziyor! Akdeniz Bölgesi, küresel ortalamadan 1.5 kat daha hızlı ısınıyor! Adana için yapılan projeksiyonlar, 2089-2099 yılları arasında ortalama sıcaklığın tam 2.47°C artarak 21.88°C'ye ulaşacağını gösteriyor! Maksimum sıcaklıklar 4.57°C'ye kadar fırlayabilir! En büyük sıcaklık artışı Ağustos ayında 4.43°C ile yaşanacak! Yağışlar mı? Onlar da 2089-2099 arasında %13.91 oranında azalacak! Kozan'ın da dahil olduğu Ceyhan Havzası'nda ise 2061-2070 döneminde %22'ye varan yağış azalmaları bekleniyor! Kuru aylar daha da kuraklaşacak, ancak yağışlı kışlarda daha şiddetli ve düzensiz seller kapımızı çalacak! Şehirler, beton ve asfalt yüzeylerle kaplı olması nedeniyle "ısı adalarına" dönüşerek bu sıcaklığı daha da katlayacak!
HAYATİ SEKTÖRLER TEHDİT ALTINDA: SAĞLIK, EKONOMİ, DOĞA!
Bu iklim felaketi, Kozan'ın her alanını vuruyor! Tarım bitiyor, su kaynakları tükeniyor, kıtlık kapıda! Halk sağlığı tehdit altında: Artan sıcaklıklar kalp rahatsızlıklarına, alerjik hastalıklar (polen, saman nezlesi) ve solunum yolu hastalıkları (ozon, partikül madde) artışa neden oluyor! Su kaynaklı hastalıklar (kolera, ishal) ve vektör kaynaklı hastalıklar (sıtma, Dang ateşi) riski yükseliyor! Doğal yaşam yok oluyor, sulak alanlar kuruyor, biyoçeşitlilik alarm veriyor! Altyapı çökecek, şehirler afetlere karşı savunmasız kalacak! Ekonomik çöküş, işsizlik ve kitlesel göç riski kapımızda!
KOZAN NE YAPMALI? ACİL EYLEM ÇAĞRISI!
Kozan için alarm zilleri çalıyor! Bu felaketi durdurmak için acilen harekete geçmeliyiz! Türkiye'nin 2053 Net Sıfır Emisyon hedefi ve Paris Anlaşması'nın onaylanması, yerel yönetimlere de sorumluluk yüklüyor. Adana Büyükşehir Belediyesi'nin 2030'a kadar %40 sera gazı azaltım hedefiyle hazırladığı Sürdürülebilir Enerji ve İklim Eylem Planı (SECAP) Kozan'ı da kapsıyor!
Su yönetiminde devrim şart: Tarımsal sulamada su israfını önlemek için damla sulama ve kapalı sulama sistemlerine acilen geçilmeli! Yağmur suyu hasadı ve atık su geri kazanımı geliştirilmeli! Yedigöze Barajı İçme Suyu Temini Projesi gibi projeler hızlandırılmalı!
Enerji ve ulaşımda dönüşüm: Temiz enerji yatırımları hızlandırılmalı, binalarda enerji verimliliği artırılmalı! Toplu taşıma yaygınlaştırılmalı, yeni nesil araçlar için altyapı oluşturulmalı!
Afetlere karşı dirençli Kozan: Erken uyarı sistemleri geliştirilmeli, bölge taşkın planları hazırlanmalı! Aşırı yağış ve fırtınalara dayanıklı altyapı yatırımları yapılmalı, mevcut altyapı güçlendirilmeli! Toplumsal bilinç ve katılımı yükseltecek eğitimler yapılmalı!
Kozan'ın geleceği, bugün atacağımız adımlara bağlı! Yarın çok geç olabilir!